Pszeniec gajowy jest bardzo malowniczą rośliną. Jej fioletowo-żółte barwy wyróżniają się na tle zieleni i zawsze cieszą oko. Być może wiele osób będzie zaskoczonych, ale te wyraziste kolory tylko częściowo należą do kwiatów. Kwiaty są bowiem żółte lub złocistopomarańczowe, z charakterystyczną koroną kielicha o długości nawet do 2 cm. Fioletowe są zaś przysadki, położone w górnej części łodygi. Przysadki to liście, z których kątów wyrastają dopiero żółte, grzbieciste i dwuwargowe kwiaty, tworząc w ten sposób barwne połączenie. 

Liście pszeńca są jajowate lub szerokolancetowate, a końce mają zaostrzone. Łodyga pokryta jest dwoma rzędami włosków. 

Pszeniec dorasta do wysokości nawet 70 cm, pod warunkiem, że ma sprzyjające warunki. Jest rośliną jednoroczną, co oznacza, że cały cykl swojego życia przechodzi w ciągu jednego roku, a następnie zamiera. Nowe rośliny wyrastają z nasion następnej wiosny. 

Pszeńca gajowego możecie spotkać w widnych zaroślach i lasach liściastych. Jest bardzo zmienny - w zależności od warunków w jakich rośnie, może być rachityczny z niewielką ilością kwiatów, albo wysoki i obfity.