Olsza czarna to drzewo liściaste, dorastające do około 25 m wysokości. Ma wyraźnie ukształtowany pień i ciemnoszarą korę, która u młodych drzewek jest gładka, natomiast u starszych mocno spękana i przybiera ciemniejszą, prawie czarną barwę. 

Korona drzewa jest dość luźna, a gałęzie odstają poziomo od pnia. Listki olszy z wierzchu są lśniące, a od spodu matowe, brzegi mają piłkowane i faliste. Blaszka liściowa jest odwrotnie jajowata, a jej wierzchołek jest tępy lub lekko wycięty. 

Jeśli chcecie obejrzeć to drzewo z bliska, musicie poszukać miejsc o dużej wilgotności, olsza jest bowiem związana z mokrymi siedliskami i wodą – brzegami rzek, jezior, torfowiskami, oraz podmokłymi obniżeniami terenu.