Mieczyk dachówkowaty znajdziemy na podmokłych polanach, łąkach i dąbrowach, jest niestety rośliną coraz rzadszą, objęty ochroną ścisłą, jako gatunek bliski zagrożenia.
Roślina należy do rodziny kosaćcowatych. Wyrasta na sztywnej łodydze do 90 cm wysokości. Pojedynczą łodygę obejmują długie (około 20 cm), równowąskie liście. Jest ich jednak niewiele od 2 do 4. Uwagę przede wszystkim zwracają charakterystyczne, duże kwiaty w intensywnym czerwono-purpurowym kolorze. Wyrastają na szczycie łodygi, ułożone w jedną stronę, jeden nad drugim, czasem do kilkunastu sztuk.