Na pierwszy rzut oka przypomina trochę pokrzywę, ale nie parzy. Nie jest to także jasnota, choć ma żółte, dwuwargowe kwiaty. Zapewne już teraz zgadliście, jest to gajowiec żółty. Nazwa może wskazywać, że rośnie w jakimś gaju, co skojarzy się z licznymi bajkami i malowniczymi krajobrazami. Trochę tak jest, bo gajowca można spotkać w wilgotnych lasach liściastych, rośnie w zaroślach, buczynach, borach jodłowych i grądach. Lubi żyzne gleby próchniczne.

Na wyjątkowych stanowiskach osiąga do 60 cm, ale zazwyczaj jest mniejszy od 20 do 30 cm wysokości. Kanciasta łodyga płoży się po ziemi, by potem wypuścić wzniesiony pęd. Na nim w maju i w czerwcu, w kątach górnych liści, pojawiają się dość duże, żółte kwiaty, które na dolnej wardze mają brunatne plamki. Górna warga kwiatowa jest obficie owłosiona, widać to dobrze pod

światło. Liście ustawione są naprzeciwlegle i krzyżująco. Mają piłkowane brzegi i kształt sercowato-jajowaty. Często upstrzone są  jasnymi plamkami i po przekwitnięciu, właśnie ta cecha rzuca się mocno w oczy.