Opieńka ciemna należy do dość ciekawie brzmiącej rodziny obrzękowcowatych. Dopiero od niedawna gatunek ten został powszechnie rozróżniony. Wcześniej wszystkie gatunki określano jako jeden takson - opieńka miodowa. 

Kapelusz opieniek jest początkowo kulisty, z czasem rozpościera się, pozostawiając wypukły garbek na środku kapelusza, by stać się na końcu całkiem płaski. Ma kolor jasno lub ciemnobrązowy. Charakterystyczną cechą dla tego gatunku jest występowanie czarnych łusek (stąd przydomek gatunkowy). Miąższ ma biały, o przyjemnym, grzybowym zapachu. 

Opieńka ciemna jest bardzo częsta w Polsce. Występuje na pniakach drzew liściastych, ale zasiedla też żywe okazy drzew iglastych – głównie świerki i sosny, poważnie je uszkadzając. Wtedy z saprotrofa, który rozkłada drewno, wchodzi w rolę pasożyta.