Rozpoznawanie owadów biegaczy wymaga dużej wprawy i cierpliwości. Co musimy wiedzieć o chrząszczach i w jaki sposób możemy je zbadać?

Biegaczowate to jedna ze stu rodzin chrząszczy występujących na terenie Polski. Obejmuje około 650 gatunków. Można je podzielić na wiele grup ekologicznych. Większość z nich to zwierzęta epigeiczne, uczestniczące w procesach glebotwórczych. Można także spotkać gatunki poruszające się po drzewach i występujące w środowisku podkorowym. Z uwagi na preferencje środowiskowe wyróżnia się gatunki typowo leśne, gatunki występujące na terenach otwartych oraz eurytopowe - występujące w obu tych środowiskach.

Poszczególne grupy owadów wykazują duże zróżnicowanie w zakresie rozmieszczenia geograficznego. Fauna Polski jest, więc reprezentowana przez gatunki od holarktycznego i palearktycznego rozmieszczenia do gatunków o występowaniu lokalnym, np. środkowoeuropejskim. Rozmieszczenie geograficzne wynika częściowo ze zróżnicowania w budowie owadów. Wśród biegaczowatych są gatunki o dobrze wykształconych skrzydłach lotnych, dymorficzne (mające skrzydła lotne lub nie mających ich) i gatunki poruszające się tylko za pomocą nóg. Wiele owadów uskrzydlonych ma możliwość lotu tylko okresowo (przez część sezonu wegetacyjnego albo co kilka lat).

Biegaczowate są również mocno zróżnicowane pod względem wielkościowym i pokarmowym. Najmniejszy gatunek krajowy waży około l mg, podczas gdy największy znacznie powyżej 1500 mg.

Gatunkom zoofagicznym (odżywiającym się tkankami zwierzęcymi) przypisuje się dużą rolę w zwalczaniu organizmów szkodliwych dla człowieka. Część z nich objęta jest więc ochroną prawną.

Sposób zdobywania pokarmu jest również zróżnicowany. Część gatunków, na ogół aktywnych dniem, poluje identyfikując ofiary za pomocą wzroku. Owady aktywne nocą, odnajdują zaś swoje ofiary za pomocą specjalnych receptorów węchu umiejscowionych w czułkach i aparacie gębowym.

Biegaczowate można również podzielić ze względu na różny okres rozwoju w stadium larwalnym. Wyróżniamy więc gatunki „wiosennego" i „jesiennego" typu rozwoju. Do pierwszej grupy należą te, które rozmnażają się wiosną, a ich okres larwalny kończy się w połowie lata. Do drugiej grupy zaliczamy z kolei gatunki rozmnażające się w drugiej połowie lata i zimujące w stadium larwy.

Najprostszą pułapką do zbadania owadów biegaczowatych jest pułapka żywołowna składająca się z plastikowego płotka i kubków. Płotek o wysokości 30 cm wkopujemy pionowo w glebę na głębokość 10 cm. Następnie wzdłuż niego z prawej i lewej strony oraz na końcach umieszczamy plastikowe pojemniki o pojemności 200 ml. W zupełności wystarczą do tego zwykłe kubeczki plastikowe do zimnych napojów. Owady napotykając przeszkodę, przemieszczają się wzdłuż niej i wpadają do zakopanych kubeczków. Przy zastosowaniu metrowego płotka, pojemniki zostawia się po jednym na każdym z końców i po jednym w środku płotka, po obydwu jego stronach. W przypadku płotków dłuższych wzrasta liczba pojemników w liczbie l pojemnik na 0,5 mb. Zaleca się, aby plastikowe pojemniki nakryć, opartymi skośnie o płotek, kwadratowymi daszkami z dykty lub płyty pilśniowej twardej. Zabezpiecza to pułapki przed wodą opadową, która jest niebezpieczna dla wpadających zwierząt.

Zbioru odłowionych chrząszczy dokonujemy rankiem. Musimy pamiętać, że do naszych pułapek trafią też przedstawiciele innych grup taksonomicznych zwierząt. Po rozpoznaniu należy je odwieźć na miejsce w którym zostały złapane. Jeżeli nie ma takiej możliwości od razu, należy schować je w pojemnikach do lodówki – wówczas pomyślą, że jest zima i pójdą spać. Postarajmy się, aby następnie jak najszybciej wróciły do swojego środowiska.

Rozpoznawanie gatunków biegaczy jest bardzo trudne i wymaga dużej cierpliwości i dokładności. Przy większych gatunkach przydadzą się atlasy, przy mniejszych pomocny będzie specjalistyczny binokular oraz klucze do rozpoznawania.

Zamontowana żywo łowna pułapka na biegacze

 

Chrząszcz biegnący wzdłuż płotka

Chrząszcz wpadają w pułapkę