Działalność człowieka na terenie Puszczy Białowieskiej miała w przeszłości o wiele większy zasięg niż do tej pory sądzono. Ostatnie badania architektoniczne opisują kilkaset nowych miejsc świadczących o dawnych osadach i działalności rolniczej. Zapraszamy do relacji z konferencji „Dziedzictwo archeologiczne w polskiej części Puszczy Białowieskiej”.

Stan badań archeologicznych w Puszczy Białowieskiej i najnowsze odkrycia zostały zaprezentowane 29 listopada, podczas konferencji naukowej „Dziedzictwo archeologiczne w polskiej części Puszczy Białowieskiej - podsumowanie wyników badań inwentaryzacyjnych”. Portal Puszcza TV objął wydarzenie patronatem medialnym.

Konferencję otworzyli: z ramienia głównego organizatora – wicedyrektor Instytutu Badawczego Leśnictwa prof. IBL dr hab. Krzysztof Stereńczak oraz z ramienia Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych – Naczelnik Wydziału Ochrony Zasobów Przyrodniczych  Jan Tabor.

Interdyscyplinarny zespół badawczy zaprezentował rezultaty kolejnego etapu kilkuletnich badań.  Przedstawiono m.in. najnowsze wyniki badań nad przeszłością polskiej części Puszczy Białowieskiej. Uczestnicy mieli możliwość wysłuchania prezentacji archeologów, historyków oraz specjalistów w zakresie gleboznawstwa, palinologii czy też na temat współistnienia dóbr kultury i środowiska w tym wyjątkowym kompleksie leśnym. Uwagę słuchaczy skupił m.in. rozpoznany i w znacznym stopniu poddany inwentaryzacji zbiór zabytków archeologicznych. Wyniki badań potwierdzają wyjściową hipotezę o większej, różnorodniejszej i intensywniejszej - niż dotychczas sądzono - działalności człowieka na terenie polskiej części Puszczy Białowieskiej w dalszej i bliższej przeszłości.

Niewątpliwym sukcesem prowadzonych badań było odkrycie pozostałości po dawnych systemach rolnych, które dobrze zachowały się na terenie Puszczy Białowieskiej, w wielu miejscach i na dość znacznych obszarach. Jest to unikatowe znalezisko i unikatowy zbiór obiektów w skali Polski i Europy. Wstępnie określono, że obiekty te wiązane są z epoką żelaza – okresem wpływów rzymskich lub ze średniowieczem. Ich zasięg i stan zachowania analizowano z zastosowaniem m.in. badań wykopaliskowych, prospekcji geofizycznej i analiz specjalistycznych.

Do innych rozpoznanych obiektów zabytkowych, świadczących o różnorodnej i wielomiejscowej działalności człowieka w Puszczy Białowieskiej należą m.in.: cmentarzyska i pojedyncze kurhany, mielerze, smolarnie, potażarnie, grodzisko, relikty starożytnych i historycznych osad, a nawet pozostałości po prowadzonych tutaj walkach powstańczych czy działaniach wojennych.

Na towarzyszącej konferencji wystawie eksponatów, uczestnicy wydarzenia mogli zapoznać się m.in. z wybranymi zabytkami archeologicznymi z okresu wpływów rzymskich czy wczesnego średniowiecza. Prezentowane były monety, narzędzia rolnicze, militaria, przedmioty osobiste, części ubioru i ozdoby oraz inne przedmioty codziennego użytku. 

Z kolei wystawa fotografii była swego rodzaju fotorelacją z prac terenowych i gabinetowych interdyscyplinarnego zespołu, który tworzyli przez ostatnie lata przedstawiciele różnych profesji, z różnorodnych instytucji i ośrodków naukowo-akademickich Polski i Europy. 

Ostatnią część spotkania wypełnił panel dyskusyjny z udziałem grona ekspertów, o interdyscyplinarnym charakterze, obejmujący przedstawicieli archeologii, konserwacji zabytków, historii, jak również leśnictwa, nauk przyrodniczych czy zarządców terenu. Panel  prowadzili – prof. IBL dr hab. Krzysztof Stereńczak – zastępca dyrektora Instytutu Badawczego Leśnictwa oraz prof. UKSW dr hab. Rafał Zapłata – koordynator zadania inwentaryzacyjnego z ramienia Fundacji Hereditas.

Konferencja spotkała się z dużym zainteresowaniem gości, zarówno w części prezentującej wyniki badań, jak i w panelu dyskusyjnym. Jednym z celów było zebranie opinii pomocnych do przygotowania zbioru zaleceń, ukierunkowanych na rozpoznawanie i zintegrowaną ochronę zasobów kulturowych na terenach leśnych. Do udziału w dalszych pracach nad dokumentem zachęcamy wszystkich zainteresowanych.

Głosy w tej sprawie można przesyłać na adres mailowy: rafal.zaplata@fundacja-hereditas.pl. 

Badania „Inwentaryzacja dziedzictwa kulturowego” na terenie polskiej części Puszczy Białowieskiej były kolejną inicjatywą zrealizowaną pod przewodnictwem Instytutu Badawczego Leśnictwa  na zlecenie i ze środków Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych. Kontynuacja zadania w latach 2017-2019 była realizowana w głównej mierze przez Fundację Hereditas.

Nad wydarzeniem patronat medialny objął m.in. portal www.Puszcza.TV

Źródło: Komitet Organizacyjny

Fot. Ewa Kuciewicz