Stoimy jak oczarowani nad śródleśnym stawem, bo przed nami grzybień biały - nenufar dużych rozmiarów, piękny, biały kwiat unoszący się na wodzie. Jego urodą zachwycali się już artyści egipscy, umieszczając jego wizerunek w zdobnictwie. Malarzom i poetom dawał natchnienie. Polska pisarka Maria Dąbrowska w powieści „Noce i dnie” umieściła nenufary zrywane z wody przez bohatera, wyrażającego w ten sposób uczucie miłości.

Rośliny te związane są ze środowiskiem wodnym, w Puszczy licznie zakwitają wraz z grążelem żółtym w Topile i w Białowieży na stawach. W Polsce roślina objęta jest ochroną w naturalnych miejscach występowania. Wprowadzany sztucznie w oczkach parkowych i ogrodach, pełni funkcje ozdobne. W ziołolecznictwie wykorzystuje się korzeń rośliny oraz kwiaty. Wyciągi z kwiatów mają działanie uspokajające i nasenne. Korzenie były niegdyś stosowane w leczeniu chorób układu rozrodczego u kobiet. Ciekawostką jest to, że pływające po wodzie nasiona pokryte są śluzem, a przez to przyczepiają się do ptactwa wodnego i w ten sposób są przenoszone na znaczne odległości.