Wskutek obaw i ograniczeń związanych z pandemią COVID-19 większość polskich rodzin tegoroczne wakacje spędzi w kraju. Dla tych, którzy preferują wypoczynek w kontakcie z naturą, interesującą propozycją jest z pewnością wycieczka do Puszczy Białowieskiej, w której jak nigdzie indziej w Polsce można obcować z dziewiczą przyrodą. A dzieci mogą tam zdobyć bezcenną wiedzę, którą będą mogły pochwalić się na lekcjach w szkole.


Białowieski Park Narodowy (BPN) ze swoją unikatową na skalę światową przyrodą zaliczany jest do najbardziej atrakcyjnych turystycznie miejsc w Polsce. Nic więc dziwnego, że rocznie park odwiedza 140 tys. turystów z całego świata. Wśród nich nie brakuje najmłodszych, dzieci i młodzieży szkolnej, przyjeżdżających z rodzicami bądź z wycieczkami szkolnymi. Wyprawa do Puszczy Białowieskiej jest doskonałą okazją do poczucia magii pierwotnego lasu, a także zobaczenia, często pierwszy raz w życiu, rzadkich gatunków zwierząt zamieszkujących tamte knieje.


Puszcza Białowieska to nie tylko królestwo żubra, lecz także ostoja dla bardzo wielu innych ssaków, ptaków, gadów i owadów. Niemniej bogaty jest świat roślinny. Stare, pierwotne drzewostany puszczy wyróżniają się obfitością martwego drewna w różnych stadiach rozkładu i obecnością gatunków typowych dla lasów naturalnych. Co ważne, wiele gatunków flory i fauny puszczańskiej rzadko można spotkać w innych miejscach naszego kraju.
Młodzi miłośnicy przyrody odwiedzający Puszczę Białowieską oprócz wycieczek po specjalnie przygotowanych dla turystów leśnych szlakach mogą skorzystać z bardzo bogatej oferty edukacyjnej przygotowanej przez dyrekcję i pracowników Białowieskiego Parku Narodowego. Edukację przyrodniczą, która jest jednym ze statutowych zadań polskich parków narodowych, w tej czy innej formie BPN prowadzi od początku swojej działalności. Już w latach 30. XX w. Muzeum Przyrodnicze BPN organizowało wystawy przyrodnicze i przyrodniczo-etnograficzne. Bardzo duże zasługi na tym polu położył drugi dyrektor BPN – prof. Jan Jerzy Karpiński, który był doskonałym popularyzatorem przyrody. I to właśnie on stał się patronem otworzonego w 1996 r. Ośrodka Edukacji Przyrodniczej Białowieskiego Parku Narodowego. W 1999 r. dla lepszego wykorzystania potencjału ludzi i sprzętu ośrodek został połączony z Muzeum Przyrodniczym BPN w jeden dział: Centrum Edukacyjno-Muzealne BPN. Od tego czasu centrum obejmuje swoją ofertą edukacyjną 60–70 tys. osób rocznie poprzez udostępnianie edukacyjnych ekspozycji przyrodniczych oraz organizację aktywnych form edukacji przyrodniczej i ekologicznej, zajęć terenowych itp.


„Pozwólcie przedstawić sobie…”


 Centrum Edukacyjno-Muzealne BPN organizuje na zasadach komercyjnych bardzo różne zajęcia edukacyjne dostosowane do różnych grup odbiorców, w tym szkół różnych typów. A placówki oświatowe obszaru Euroregion Puszcza Białowieska mogą np. skorzystać z oferty nieodpłatnych zajęć prowadzonych przez pracowników parku. Jednym z popularnych tematów jest „Przygoda z żubrem”. Temat jest realizowany na zajęciach kameralnych lub terenowych w Rezerwacie Pokazowym Żubrów BPN, gdzie można zobaczyć te królewskie zwierzęta. W terenie uczestnicy zajęć korzystają z kart pracy oraz uczą się i bawią na stanowiskach edukacyjnych w Pawilonie Edukacyjnym, mieszczącym się w Rezerwacie Pokazowym Żubra. Otwarty w czerwcu 2018 r. Pawilon Edukacyjny to pierwsza placówka w regionie, która łączy naukę i zabawę w atrakcyjną formę spędzania czasu. Przygotowano tam 12 stanowisk, które w sposób atrakcyjny, ale też prosty w użyciu prezentują wiedzę o największym lądowym ssaku Europy. Aby nie odbierać gościom satysfakcji z samodzielnego poznawania ekspozycji, przewodnikiem jest tu sam odwiedzający – przy stanowiskach jest krótka instrukcja ich działania. Zajęcia ukazują historię żubrów, biologię tego gatunku, proces przywrócenia żubra naturze i jego ochronę.

Puszcza – raj dla grzybów


Dużą atrakcją dla młodych miłośników fauny może być uczestnictwo w zajęciach „Wiosna z płazami”, które pozwalają lepiej poznać zwyczaje tych często spotykanych, ale z reguły dość słabo znanych zwierząt.
Najlepszym okresem do prowadzenia zajęć jest wiosna. Jest to czas, w którym BPN prowadzi akcję czynnej pomocy płazom, polegającą na zabezpieczeniu miejsc intensywnej migracji tych zwierząt, gdzie szlak ich wędrówek przecina ruchliwa droga. Zajęcia terenowe są poprzedzone prezentacją o płazach. Uczestnicy zajęć poznają biologię płazów, znaczenie i sposoby ochrony tych niezwykle pożytecznych zwierząt. Czynnie uczestniczą w akcji pomocy płazom, w bezpieczny dla siebie oraz zwierząt sposób przenosząc je na drugą stronę drogi i jednocześnie ucząc się rozróżniania podstawowych gatunków.


Ciekawą propozycją dla młodych grzybiarzy są zajęcia na temat „Grzyby – cuda i dziwy”. Trudno chyba znaleźć lepsze miejsce na prowadzenie tych zajęć, zważywszy że w Puszczy Białowieskiej występuje połowa gatunków polskiej mykobioty (ogółu grzybów występujących w kraju), a także czwarta część wszystkich europejskich gatunków. Ponadto występowanie reliktowych gatunków grzybów daje świadectwo dobrego zachowania naturalnych zbiorowisk leśnych, w tym niektórych o charakterze pierwotnym. Puszcza Białowieska, a zwłaszcza Białowieski Park Narodowy to refugium dla wielu organizmów, w tym grzybów, które w innych miejscach Europy bezpowrotnie wyginęły wraz z niszczeniem lasów naturalnych, obfitujących w martwe drewno. Celem zajęć jest ukazanie różnorodności biologicznej królestwa grzybów. Bogactwa barw owocników, różnorodności kształtów, rozmiarów, zapachów, sposobów na życie, gatunków chronionych i szczególnie rzadkich.